DWOREK, POGÓRZE KACZAWSKIE Rejon dawnego górnictwa złota

DWOREK, POGÓRZE KACZAWSKIE
Rejon dawnego górnictwa złota
Dworek to jedna z najmniejszych wsi na Pogórzu Kaczawskim leżąca na południe od drogi Pielgrzymka-Lwówek Śląski. Do połowy XVIII w. należała do księstwa jaworskiego. Wieś należy, mimo małej powierzchni, do bardzo starych osad. Jej początki wiązane są z wydobyciem złota w okolicach Lwówka Śląskiego sięgającego roku 1180. Istniejąca już wieś pojawia się pierwszy raz w 1217 r. w dokumencie ks. Henryka Brodatego, który nadał Lwówki Śląskiemu prawa do terenów górniczych o powierzchni 50 łanów. Wydobycie złota na tym terenie prowadzono do XIV-XV w., a powodem zaniechania prac było wyczerpanie złóż. Niektóre zapisy informują, że koniec eksploatacji kruszcu mógł zakończyć się wcześniej. Przypuszcza się ponadto, że wieś początkowo należała do klasztoru w Nowogrodźcu, ale z istniejących dokumentów wynika, że raczej od początku stanowiła własność Lwówka Śląskiego, który posiadał tu folwark.
Najcenniejszym zabytkiem wsi jest zespół dworski z 1869 r., w skład którego wchodzi budynek mieszkalny i zabudowania gospodarcze. Być może został on zbudowany z wykorzystaniem starszego założenia. Wewnątrz istnieje renesansowy kominek. Budynki wsi pochodzą w większości z XIX w.
Wieś jest ponadto sławna z powodu pasieki uli figuralnych, którą utworzył pszczelarz Gottfried Ueberschär, żyjący na przełomie XVIII/XIX w. Wyrzeźbił on kolekcję uli z pni lipowych (ponad 20 szt.), a zwaną 12 Apostołami. Jego dom pełnił rolę muzeum, w którym oprócz uli przechowywano dzieje wsi i dzieje wydobycia złota. Obecnie kolekcja jest eksponowana w Muzeum etnograficznym we Wrocławiu.
W swej historii znana była pod różnymi nazwami:
1217 – Hovelin,
1287 – Hofelin,
1300 – Heylindorf,
1326 – Hövlins,
1334 – Honelin Allod,
1339 – Hovelins,
1667 – Höfel,
1765 – Hoefel,
1785 – Höfel.
Od 1945 r. nazywała się początkowo Chojnice, a następnie Dwornik.
Liczba jej mieszkańców ulegała nieznacznym zmianom. W roku 1786 mieszkało tu 152 osoby, a w roku 1988 zaledwie 100. Największą liczbę mieszkańców zanotowano w 1885 r. – 221.
Treny wokół miejscowości zbudowane są głównie z triasowych pstrych piaskowców i zlepieńców. W kierunku północnym i północno-wschodnim od krańców wsi, do wspomnianej wyżej drogi, rozciągają się stare obszary złotonośne z zachowanymi dawnymi kopalniami i sztolniami. W eksploatowanych tam piaskach złotonośnych ilość złota dochodziła do 2,0 g/t. Ponadto można tu znaleźć okazy chalcedonu, agatów, jaspisów i karneoli.
MINERAŁY:
• CHALCEDON, AGAT, JASPIS – na zwałach dawnej kopalni złota.
• JASPIS – lokalizacja jak wyżej; brunatno czerwony, czerwony, zielony; obok minerałów jak wyżej + karneolu.
• ZŁOTO – pomiędzy miejscowościami Dworek, Sobota, Pieszkowice, Bielanka, Płakowice. W piaskach i żwirach leżących na piaskowcach górno kredowych lub utworach pstrego piaskowca. Ślady eksploatacji na powierzchni 5 km2. Warstwa z złotonośna pokryta płonnymi piaskami plejstoceńskimi o miąższości 5-10 m, na wysokości 230-240 m n.p.m. Zawartość złota, średnia, około 0,2 g/t. Żwirowy materiał ze zwałów złożony z otoczaków: kwarcu żyłowego o różnej barwie, hornfelsów, łupków krzemionkowych, jaspisu, karneolu, porfirów, granitu, łupków metamorficznych, piaskowców kredowych. Materiał zwałów nadal wykazuje pewną ilość złota rodzimego, barwy złocistej, a więc dość wysokiej próby. Złoto obecne jest w formie stosunkowo dużych ziaren lub blaszek (największe do kilku mm średnicy), złoto pylaste jest rzadkie.
UWAGA:
Artykuł będzie uzupełniony po wizji lokalnej wiosną 2015 r.